سایه ترسناکی که قربانی هم می گیرد
مازندران 2 دهه ای هست که هر سال همزمان با شروع فصل سرد، میهمان شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور می شود و سایه ترسناک و بدشگونش نه فقط نفس ها را به شماره می اندازد بلکه حالا با قدرتی بیشتر نشان داده که می تواند قربانی هم بگیرد.
معضل آلودگی هوا آنقدر بزرگ و پرمخاطره است که همیشه و خصوصاً در شروع فصول سرد، کانون اخبار و گزارشات در کشور شود، خاصه اگر شهرهای مبتلا به این پدیده، پرجمعیت و صنعتی باشند. تهران، کرج، اصفهان، اراک، مشهد، اهواز، تبریز و چند کلانشهر دیگر همچون سابقه داران معضل آلودگی هوا و عبور از وضعیت سالم هستند که حتی در بعضی موارد هوای به وضعیت هشدار و خطرناک هم رسیده اند.
ناصر امانی عضو شورای شهر تهران روز گذشته 2 آذر در تذکر قبل از دستور خود در جلسه علنی این شورا با اشاره به وضعیت آلودگی هوا در پایتخت اظهار داشت: مسئله آلودگی هوا در تهران با جلسه و تشکیل ستاد حل نمی گردد و جالب است بدانید آلودگی هوای تهران عمدتاً ناشی از ترافیک و تحرک وسایل نقلیه است چونکه ۴۰ میلیون موتورسیکلت آلاینده و ۱۰۰ هزار کامیون در تهران تردد می کنند.
البته قبل از شروع همین جلسه نیز مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران، گفته بود که هنوز مدارس و دانشگاه ها بطور کامل باز نشده اند، اساسا اگر باز شوند حداقل ۲۰ درصد به ترافیک خودرویی اضافه خواهد شد.
مالک شریعتی نیاسر، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در اولین روز آذرماه در گفت و گو با ایسنا اصرار کرد که واحدهای صنعتی اطراف تهران، خودرو ها و موتورسیکلت های غیر استاندارد و سوخت هایی که بصورت ناقص می سوزند، در تشدید آلودگی هوا خصوصاً در شهر تهران موثر هستند.
معضل آلودگی تنها مختص به تهران نیست؛ شهنام اشتری، رییس حفاظت محیط زیست تبریز دوشنبه شب، یکم آذرماه در گفت و گوی خبری صداوسیما ا اشاره به تشدید روند آلودگی شهر طی روزهای اخیر، اظهار داشت: بازگشت سوخت گاز به نیروگاه تبریز، به تنهایی نمی تواند هوای آلوده شهر را سالم کند و در این راستا نیازمند همراهی مردم هستیم و طرح ترافیکی زوج و فرد نیز همچنان در تبریز ادامه دارد.
آسیه آقایی، کارشناس پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان در گفت و گو با ایسنا وضعیت هوای بسیار ناسالم را برای روزهای چهارشنبه و پنجشنبه این هفته پیش بینی نمود و اظهار داشت: فاکتورهای کیفیت هوا در این دو روز به ۲۰۰ و بسیار ناسالم می رسد، مگر این که تمهیداتی برای کاهش تولید آلاینده ها پیش بینی شود تا شاخص کیفیت هوا در همان اعداد ناسالم برای عموم باقی بماند.
امروز نیز صادق ضیاییان، رییس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در گفت و گویی با ایسنا اظهار داشت: از ۳ آذرماه تا اواسط هفته آتی در غالب شهرهای صنعتی و پرجمعیت افزایش غلظت آلاینده های جوی و کاهش کیفیت هوا پیش بینی می شود.
هرچند عمده علل آلودگی هوا برای همگان مشخص و معلوم است اما نظرات مسئولان گاهی در این رابطه متفاوت و جالب به نظر می آید. فرزاد مخلص الائمه، استاندار استان مرکزی، ۲۵ آبانماه ۱۴۰۰ در جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوا و گرد و غبار، اظهار داشت: ریشه اصلی مشکلات زیست محیطی تعارض منافع است، زمانی که بین منافع سازمان ها و شرکتها و اشخاص و منافع مردم تعارض بروز کند، محیط زیست گرفتار لطمه می شود.
یا اینجا که مهدی چمران، عضو همیشگی شورای شهر تهران و رئیس شورای ششم، قبل از شروع بیست و ششمین جلسه علنی شورای می گوید که درباب ترافیک و آلودگی هوا متاسفانه چیز جدیدی نداریم که به مردم بگوییم. او همه تقصیرها را به گردن دولت های پیشین انداخته و ادامه می دهد: نتیجه کم کاری یا کار نکردن، نخریدن واگن برای مترو، نگرفتن اتوبوس و یا در حقیقت ندادن اتوبوس توسط دولت های دو دوره گذشته آن چیزی است که امروز مشاهده می نماییم.
اما رشد جمعیت در کلانشهرها و به دنبال آن افزایش مصرف، همیشه علت اصلی و گزینه روی میز بیانات مسئولان بوده است. مدتی پیش داریوش گل علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود که سرانه مصرف انرژی ما سه برابر دنیاست و ۹۷ درصد این انرژی نیز از سوخت های فسیلی تامین می شود.
همچنین محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز در ارتباط تصویری با برنامه گفتگوی ویژه خبری سه شنبه شب شبکه دو سیما اشاره کرد: نسبت به پارینه در همین زمان، حدود ۵۰ میلیون متر مکعب در روز، افزایش مصرف در بخش خانگی را تجربه کردیم که معادل تولید دو فاز پارس جنوبی است. جولایی اظهار داشت: از حدود 800 میلیون متر مکعب گازی که در 24 ساعت گذشته به شبکه سراسری تزریق شد، حدود 520 میلیون متر مکعب در بخش خانگی مصرف شده و بقیه مربوط به نیروگاه ها و صنایع است.
البته مشکل آلودگی هوا به همین جا ختم نمی گردد، اخباری تکان دهنده می گوید که حال و هوای این میهمان هوایی، سال قبل قربانی هم گرفته است. دکتر عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت اول آذرماه در گفت و گو با ایسنا اشاره کرد: سال قبل در تهران به طور متوسط تعداد ۳۷۵۱ مرگ منتسب به مواجهه با ذرات معلق رخ داده است و همه اهالی شهر تهران هم تحت تاثیر آلودگی هوا بوده اند. شاهسونی اضافه کرد که برمبنای برآوردهای جهانی یک خانواده ۴ نفره در ضمن یک سال ۷۲ کلیوگرم ذرات معلق طی کارهای مختلفی که دارند تولید می کنند.
پیشتر اما علت آلودگی هوا را از یک جامعه شناس فرهنگی پرسیده بودیم. علیرضا شریفی یزدی در گفت و گو با ایسنا، یکی از دلیلهای عدم کاهش مصرف سوخت های فسیلی در ایران را سبک زندگی ایرانیان دانست و نحوه استفاده از وسایل گرمایشی توسط مردم در فصول سرد را مورد نقد قرار داد و اظهار داشت: مصرف گاز به سبب ارزانی و فراوانی، از آبان شروع شده و تا اختتام فصل سرد در اردیبهشت ماه به طور مداوم ادامه دارد.
استاد دانشگاه پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی، با ابراز گلایه از عدم سرمایه گذاری دولتمردان بر روی وسایل نقلیه عمومی طی سه دهه اخیر اشاره کرد: بجای این هدف گذاری، عمدتاً کارخانه ها سرمایه خودرا بر روی تولید خودرو های سواری هزینه کردند، طبیعتا با این رویکرد، میزان بسیار زیادی از انرژی فسیلی به هدر رفته و مردم بجای استفاده از وسایل نقلیه عمومی، عادت می کنند حتی برای کارهای جزئی از خودروی شخصی خویش استفاده کنند.
وی، نکته حائز اهمیت دیگر را از بعد روانشناسی و پیرامون مبحث تفاخر تبیین کرد و اضافه کرد: خودرو در کشور ما فقط یک ابزار نیست، بلکه سرمایه به حساب می آید، ولی در کشورهای دیگر چنین نیست و یک وسیله مصرفی قلمداد می شود که پس از مدتی استفاده از ارزش و قیمت آن کم می شود، در صورتیکه در ایران باوجود استفاده، ارزش آن نیز افزایش می یابد؛ اما تفاخر آنجاست که در ایران هر که خودروی بهتر داشته تفاخر اجتماعی بالاتری دارد و بالطبع گرایش استفاده از خودرو بعنوان یکی از با اهمیت ترین منابع مصرف سوخت فسیلی در ایران روز به روز درحال افزایش است.
این محقق، پژوهشگر و جامعه شناس فرهنگی با انتقاد از عملکرد نهادهای متولی اظهار داشت: در کلان شهر تهران یک موتورسیکلت بنزینی چهار برابر یک خودرو، هوا را آلوده می کند؛ ما هنوز نتوانستیم حتی موتورسیکلت ها را برقی نماییم تا هم آلایندگی صوتی و هم آلایندگی ناشی از سوخت های فسیلی کاهش پیدا کند.
اما علل و منشاء آلودگی هوا را اینبار از یک فوق دکتری محیط زیست و استاد دانشگاه جویا شدیم. عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل معتقد است: اساسا عمده منشا آلودگی هوا در شهرها، سوختن سوخت های فسیلی است که نیروگاه ها، کارهای صنعتی و صنایع و برای تردد خودرو ها از آن استفاده می شود؛ البته در زمستان 2 فاکتور دیگر به آن اضافه می شود، نخست سوخت گرمایش منازل با گاز طبیعی و یا نفت و دیگری پدیده وارونگی است چونکه در زمستان در شهرهایی نظیر تهران هوا گرفتار سکون شده و فضای محدودِ غیرمتحرک به تدریج آلوده و آلوده تر می شود.
عزیر عابسی در گفت و گو با ایسنا عمده دلیل آلودگی در شهرها را به ترافیک خودرو ها، مصرف بالای سوخت در صنایع و گرمایش خانگی نسبت داد و اضافه کرد: متاسفانه به سبب این که اقلیم تعدادی از این شهرها فاقد تلاطم کافی است، سبب وقوع پدیده وارونگی دما شده و سرعت آلایندگی افزایش می یابد که در نهایت به ماندگاری آلودگی هوا منجر می شود.
عابسی در دسترس ترین راه حل حاضر را کاهش تردد خودرو ها در چنین شهرهایی دانست و اشاره کرد: اگر بناست ترددی هم باشد باید مربوط به وسایل نقلیه عمومی بوده که عمدتاً برقی باشند و سوخت دیزلی نسوزانند. سوال اینجاست که چقدر خودروی برقی در شهر تهران وجود دارد یا اساسا چه تعداد خودروی باکیفیت وجود دارد؟
وی بر لزوم به کارگیری و استفاده از وسایل نقلیه دارای سوخت با کیفیت و با راندمان مصرف بهینه اصرار کرد و اظهار داشت: آیا یک خودروی تولید داخل با راندمان مصرف 12 لیتر در 100 کیلومتر در کنار خودروی مدرنی که با چها لیتر در 100 کیلومتر حرکت می کند یا یک خودروی برقی قابل مقایسه است. استفاده از مترو یا وسایل نقلیه عمومی باکیفیت و یا خودرو های برقی سبب می شود که نخست ترددهای غیرضرور کم شود و دیگر این که اندک ترددها نیز آلاینده نباشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با اشاره به این که کشور ما گرفتار فرسودگی شده است اشاره کرد: خصوصاً در هشت سال اخیر باتوجه به وجود تحریم ها و گرانی لوازم این مساله چشمگیرتر و بدتر شده است، از وسایل الکترونیکی مثل لپ تاپ و تلفن همراه گرفته تا قطعه هواپیما، قطعات خودرو، لوازم نیروگاهی و غیره بسیار فرسوده تر از سالهای قبل هستند چونکه به سبب گرانی و تحریم توان واردات به کشور وجود ندارد و این مساله علت فرسودگی است.
عابسی افزود: مطابق گزارشات و اخبار در یکی دو سال اخیر به ویژه، باتوجه به قیمت گزاف وسایل نقلیه، خودروی فرسوده ای از دور خارج نمی گردد، حتی وسایل نقلیه قدیمی و پرمصرف و مستهلک نیز به کار گرفته می شوند و همه این موارد موجب آلایندگی می شوند.
با توجه به آنچه در گزارش آمده بنظر می رسد همه آحاد و اقشار جامعه به موضوع آلودگی هوا اشراف دارند و حتی بهتر است بگوییم که همه مسئولان نیز دلیلهای و راهکارهای این مساله را می شناسند اما سوال نهایی و بزرگ اینجاست که چرا باوجود آگاهی عموم نسبت این موضوع، راهکار ها اجرائی و عملیاتی نمی شوند؟ آیا مسئولان منتظرند مقصری بیگانه را برای آلودگی هوا معرفی کنند یا این که شاید چون فرزندان مسئولان در این هوا تنفس نمی کنند برایشان آلودگی چندان اهمیت نداشته باشد؟
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب