یك روز با حافظان منطقه شكار ممنوع كاوه ده
نفس های تهران به حفاظت از محیط زیست بند است بعلاوه فیلم
خرید و فروش حیوان خانگی: هر طرف را كه نگاه می كنیم دسته ای قوچ و میش در حال حركت هستند. هر چند كه با چشم غیرمسلح كمی سخت دیده می شوند. اینجا پرواز پرندگان هم بر قلمرو آسمانی صاف دیدنی است. منطقه صعب العبور است و با حركت پیك آپ قدیمی كه گاهی نفس كم می آورد به دیواره های ماشین كوبیده می شویم. منطقه شكارممنوع «كاوه ده» از مناطق طبیعی بكر استان تهران است كه هنوز پای ساخت و سازها و تعدی انسان به آن باز نشده است و محیط بانانش با وجود تمام مشكلات معیشتی به حراست از این منطقه مشغول وخواستار حمایت بیشتر سازمان محیط زیست برای حفاظت از منطقه هستند.
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، بامداد زود به سمت «منطقه شكار ممنوع كاوه ده» كه در نیمه شرقی شهرستان فیروزكوه قرار دارد حركت می كنیم و مقصد ما پاسگاه محیط بانی «انزها» واقع در فیروزكوه است. فاصله تهران تا شهرستان فیروزكوه و پاسگاه محیط بانی بیشتر از تصور ما بود و كمی دیرتر از ساعتی كه با فرمانده پاسگاه -اكبر میرزاكریمی- هماهنگ كرده بودیم به مقصد رسیدیم. فرمانده بعد از خوش آمد گویی، ما را به سمت پاسگاه محیط بانی راهنمایی می كند. این پاسگاه در روستای انزها در محل و ارتفاعی قرار گرفته كه محیط بانان دید و تسلط مناسب بر منطقه شكار ممنوع كاوه ده داشته باشند. از محل پاسگاه كه به منطقه نگاه می كنیم سبزی و بكری كاوه ده چشم را می نوازد.
محیط بان میرزاكریمی دوربین خویش را به ما می دهد تا با چشمی دقیق تر از روستای انزها منطقه شكار ممنوع و گله های قوچ و میش را ببینیم و هم زمان برایمان از كاوه ده می گوید: وسعت منطقه بیش از ۷۰ هزار هكتار است و در خط مرزی سه استان تهران، سمنان و مازندران قرار گرفته است. چهار روستای خوش نشین هم داخل منطقه قرار دارد. در سرشماری امسال ۴۵۱۲ راس قوچ و میش سرشماری شده است و این نشان داده است كه جمعیت حیات وحش در این منطقه نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش یافته است.
دو محیط بان دیگر كه در پاسگاه حضور دارند هم به استقبال ما می آیند. یكی از آن ها - محیط بان فرشاد محسنی - حدود ۳۰ سال سن دارد و اهل بابل و شوخ طبع است و دیگری محیط دار سوم سید مرتضی كیا است. وقتی از آن ها درباره اوضاع كاری می پرسم، هر دو درباره همان مشكل همیشگی اغلب محیط بانان كشور می گویند و آن چیزی نیست جز كمبود نیرو و امكانات در مناطق. فرمانده پاسگاه هم گفته محیط بانان خویش را تایید و اظهار می كند: علیرغم اینكه وسعت منطقه شكار ممنوع كاوه ده زیاد است، تنها چهار محیط بان برای حفاظت از این منطقه داریم. با عنایت به كمبود نیرو شیفت كاری در این پاسگاه محیط بانی ۱۸، ۱۲ است؛ یعنی محیط بان ۱۸ روز كار می كند و ۱۲ روز استراحت.
«به دلیل اینكه حیات وحش منطقه به طور دائم در حاشیه جاده در حال حركت هستند، اغلب اوقات گشت شبانه هم داریم. محیط بانان ما با جان و دل از حیات وحش منطقه محافظت می كنند. » میزاكریمی این ها را می گوید و ما را برای صرف صبحانه به داخل پاسگاه راهنمایی می كند. پاسگاه محیط بانی دو اتاق دارد كه روی در و دیوارهای آن ها پیام های زیست محیطی مختلف به چشم می خورد و در گوشه ای از یكی از اتاق لوح های تقدیر خودنمایی می كند. محیط بانان كیا و محسنی حین آماده كردن صبحانه با یكدیگر خوش و بش می كنند و در پاسخ به بیشتر سوال هایم می گویند فرمانده پاسگاه گفتنی ها را می گوید.
صبحانه آماده می گردد و با باز شدن سفره ی صبحانه، سفره ی دل محیط بانان هم باز می گردد. دغدغه اصلی محیط بان میرزاكریمی عدم ارتقای منطقه شكارممنوع كاوه ده به یكی از مناطق چهارگانه حفاظت شده است. او می گوید: شهریورماه بود كه مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست برای سرشماری حیات وحش منطقه آمدند و قول دادند كه اگر تعداد حیات وحش منطقه زیاد و از یك حدی بیشتر باشد منطقه شكار ممنوع كاوه ده را ارتقا دهند. زمانی كه سرشماری به اتمام رسید و ۴۵۱۲ راس قوچ و میش سرشماری شد خود مسئولان از تعداد زیاد حیات وحش در منطقه تعجب كرده بودند.
فرمانده پاسگاه محیط بانی انزها ادامه می دهد: مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست گفتند با این تعداد حیات وحش منطقه چه خواسته ای از سازمان محیط زیست داری؟ گفتم من هیچ چیز برای خودم نمی خواهم تنها یك قدم برای منطقه شكار ممنوع كاوه ده بردارید و در جلسه شورای عالی محیط زیست از مشكلات این منطقه بگویید. در مناطق چهارگانه حفاظت شده، قوانین سفت و سخت تری برای حفاظت وجود دارد ولی این قوانین و امكانات بر مناطق شكار ممنوع حاكم نیست و حیف است كه این منطقه با این تعداد حیات وحش و وسعت از دست برود.
«حدود ۲۵۰ گله قوچ در منطقه داریم كه باید از آن ها حفاظت شود. اسپرم بعضی از قوچ های بزرگ ۸ و ۹ ساله برای زاد و ولد ضعیف می گردد. شكارچیان توریست خارجی می توانند زیرنظر محیط زیست از این ها استفاده كنند و محیط زیست هزینه ای كه را از شكارچیان می گیرد صرف حفاظت از منطقه و تعویض خودرو و تجهیزات كند. » میرزاكریمی ضمن بیان این نكات، ادامه می دهد: حیات وحش این منطقه كنار جاده رفت و آمد می كند و كسی كه قصد شكار داشته باشد راحت می تواند از پنجره خانه تیر بیندازد البته خوشبختانه مردم این مناطق و تشكیلات قضایی هم نفس محیط زیست هستند. سازمان حفاظت محیط زیست باید قدر كاركردن ماموران محیط زیست در مناطق را بیشتر بداند و تفاوتی بین مامورانی كه پشت میز نشسته اند و مامورانی كه در منطقه هستند، قائل شود.
وی در ادامه از روند جذب نیرو برای شغل محیط بانی انتقاد می كند و می گوید: نیروهایی كه جذب می شوند روحیه این شغل را ندارند. چند وقت گذشته یك نیروی محیط بان جدید برای ما فرستاده شد كه یك مرتبه بدون هیچ حرفی رفت و به من پیامك زد كه این شغل به درد من نمی خورد. دوره های آموزشی باید برای محیط بانانی بگذارند كه جذب سازمان می شوند. كار در مجموعه محیط زیست فقط نباید صرف داشتن مدرك باشد بلكه تجربه هم مهم است. من بعنوان كسی كه ۱۶ سال تجربه كار محیط بانی دارد می توانم تشخیص دهم كه چه كسی به درد كار محیط بانی می خورد.
فرمانده پاسگاه انزها از سختی های كار محیط بانی می گوید: زمانی كه شكارچی از اسلحه جنگی استفاده می نماید، اوضاع خیلی دشوار می گردد و من در آن لحظه نمی دانم كه این آخرین ماموریت من است یا نه! هر كسی كه در آن موقعیت قرار گیرد بطور قطع تنها به خانواده خود فكر می كند. خود من تابحال ۴ مقاومت مسلحانه داشته ام و یك بار هم مورد برخورد گلوله قرار گرفتم. من هم خودم نمی خواهم كه خدایی نكرده خونی از دماغ هم وطنم بیاید ولی زمانی كه مامور در موقعیتی قرار می گیرد كه جانش به خطر می افتد چاره ای ندارد جز اینكه از بر مبنای قوانین از سلاح استفاده كند. قوانین استفاده از سلاح برای محیط بان بدین سان است كه ابتدا سه تیر هوایی می زند و بعد به متخلف دستور ایست می دهد. اگر متخلف تسلیم نشد سه تیر هوایی دیگر و بعد از آن محیط بان اجازه دارد از كمر به پایین شلیك كند و اگر مقاومت ادامه داشت كمر به بالا. شكارچی متخلف هم در آن لحظه قدرت تصمیم گیری ندارد چون كه چندین روز سخت را در كوه گذرانده و بعد از اینكه محیط بان به او دستور ایست می دهد، شكارچی به اعصاب خود تسلط ندارد.
از پاسگاه محیط بانی بیرون می آیم تا هم تجهیزات محیط بانان را ببینیم و هم به سمت منطقه شكار ممنوع حركت كنیم. در این بین با محیط بان محسنی گفت وگو می كنم. او دو سال است كه در منطقه شكار ممنوع كاوه ده مشغول به كار است و پیش از آن مدتی در منطقه ارجمند بوده. محیط بان با خنده می گوید: اوضاع شغل محیط بانی بد نیست، خدا را شكر می گذرانیم.
به نظر می رسد كه كمی از انتشار حرف هایش می ترسد و خیلی راحت صحبت نمی نماید. میرزاكریمی -فرمانده پاسگاه- بین صحبت های محیط بان خود می آید و به او می گوید: راحت باش و از شرایط خودت بگو. فرمانده ادامه می دهد: این محیط بان از بابل به منطقه می آید و هفت روز می ماند و هفت روز استراحت دارد. حقوق دریافتی اش یك میلیون و خورده ای است كه بخش زیادی از آن را صرف هزینه رفت و آمد می كند علاوه بر این دو بچه كوچك دارد.
محیط بان محسنی در ادامه این صحبت ها فقط می گوید نیروهای این پاسگاه كم هستند و به نیروی بیشتری نیاز داریم. تجهیزاتمان هم باید نو شوند. الان یك خودروی پیك آپ داریم كه همیشه در تعمیرگاه است.
محیط بانان تجهیزات خویش را كه داخل انباری كوچك كنار پاسگاه است نشانمان می دهند. به قول میرزاكریمی موتوری كه سال ۹۱ به پاسگاه تحویل داده شد هم اكنون كارآیی خویش را از دست داده است و محیط بان نمی تواند با اطمینان خاطر با آن به منطقه برود. درخواست محیط بانان پاسگاه انزها از مسئولان سازمان این است كه هنگام خرید تجهیزات و موتور چند نفر از محیط بانان كاربلد و موتورسوار را همراه خود ببرند. وقتی بودجه سازمان هزینه خرید تجهیزات می گردد بهتر است كه در بهترین راه صرف شود و موتورهایی خریده شود كه عمر كنند.
محیط بان محسنی با شوخی به فرمانده خود می گوید: این ها را می گویی برایمان دردسر نشود. سازمان مگر این ها را نمی داند، كه فرمانده پاسخ می دهد ما حقیقت را می گوییم و دنبال دردسرسازی نیستیم. مسئولان سازمان محیط زیست تلاش خویش را می كنند اما سازمان نسبت به بخش های دیگر از لحاظ بودجه ای ضعیف است.
به اعتقاد میرزاكریمی اگر تنخواه این پاسگاه افزایش یابد مشكلات رفاهی بچه های این پاسگاه تا حدودی حل می گردد. مجموع حیات وحش منطقه شكار ممنوع كاوه ده ۵۰۰۰ است كه باید تمام تلاشمان را برای حفاظت از آن بكنیم. متخلفان با بهترین موتورها به منطقه می آیند درحالی كه موتور ما بسیار معمولی تر از آن ها است. شما فكر كنید مامور با چه دلی باید دنبال شكارچی برود؟ از یك طرف امنیت جانی ندارد و از سوی دیگر از تجهیزات زیرپایش مطمئن نیست.
همراه فرمانده پاسگاه و محیط بان كیا سوار پیك آپ می شویم تا به منطقه شكار ممنوع برویم. فرمانده پاسگاه از تجربه مشاهده پلنگ در منطقه برایمان می گوید و جایی كه آن را دیده به ما نشان داده است. آبشخور آن منطقه به علت سیل سال قبل صدمه دیده ولی هنوز اعتبار بازسازی آن تامین نشده است. میرزاكریمی دوباره مطالبه اصلی خود از سازمان محیط زیست را بیان می كند و آن چیزی نیست جز ارتقای منطقه شكار ممنوع كاوه ده به یكی از مناطق حفاظت شده. او می گوید این منطقه تمام خصوصیت های یك منطقه حفاظت شده را دارد و حیف است كه بگذاریم چنین منطقه ای كه جزو معدود ذخایر طبیعی استان تهران است از دست برود.
در منطقه شكار ممنوع كاوه ده بخشی از خط راه آهن شمال وجود دارد كه در سال های دور به راه افتاده است. میرزاكریمی توضیح می دهد: فاصله روستاها تا حیات وحش بسیار كم است. زمانی كه صدای قطار در منطقه می پیچد، صدای گلوله متخلفان شنیده نمی شود و شكارچیان در این فاصله از صدای قطار سوء استفاده می كنند همینطور گاهی اوقات حیات وحش بر اثر برخورد با قطار تلف می شوند.
جدای حیوانات پستاندار، پرندگانی مانند كبك و عقاب هم در آسمان منطقه شكار ممنوع خودنمایی می كنند. بنابربه گفته میرزاكریمی است سرشماری پرندگان سختتر از سرشماری چهارپایان است ولی جمعیت پرندگان منطقه شكار ممنوع كاوه ده رو به افزایش است و محلی ها هم این مورد را تایید كرده اند. در همین میان برای عكس گرفتن از پرندگان از ماشین پیاده می شویم. حیات وحش منطقه كه عادت به حضور انسان در محل زندگیشان ندارند یكی یكی مخفی می شوند.
میرزاكریمی در ادامه مسیر ضمن انتقاد از حضور بیش از حد دام در منطقه می گوید: مكاتباتی زیادی با اداره منابع طبیعی شهرستان در این باره داشتم. این منطقه ظرفیت ۶۰۰۰ دام را دارد ولی ورود دام به منطقه خیلی بیشتر از این تعداد است. دام علاوه بر اینكه مراتع را از بین می برد می تواند سبب بیماری و تلف شدن حیات وحش شود. ما به همراه دامپزشكی و اداره منابع طبیعی گشت های مشتركی در منطقه برگزار می كنیم. به تازگی ۱۰۰ دام آلوده به تب برفكی را از منطق جمع آوری و قرنطینه كردیم و بیش از ۲۰ هزار واكسن پی پی ار به حیات وحش تزریق و آبشخوران را ضدعفونی و آهك ریزی كردیم. این مشكل هر ساله ما است كه تعدادی دام آلوده از گرمسار و سمنان به این منطقه وارد می شوند.
میزاكریمی دوباره مطالبه اصلی خویش را تكرار می كند، منطقه شكار ممنوع اگر ارتقا یابد ما می توانیم كنترل و نظارت بیشتری روی ورود دام در منطقه داشته باشیم. هر چند كه محیط زیست در منطقه فیروزكوه از حاكمیت خوبی برخوردار می باشد و تشكیلات قضایی با همكاری دارند ولی منطقه باید ارتقا پیدا كند تا دست ما برای حفاظت بازتر باشد. فرمانده پاسگاه بر این نكات تاكید می كند و ادامه می دهد: الان وضعیت به گونه ای است كه اگر یك دامدار بخواهد به منطقه برود پیش از ورود، سلاح شكاری خویش را به ما تحویل می دهد ولی در این میان افراد سودجو هم وجود دارند.
مسیر منطقه شكارممنوع كاوه ده صعب العبور است و برای ما كه اولین بار است با خودرو به این منطقه می رویم گاهی ترسناك می گردد. حین پیمودن مسیر صعب العبور و پرپیچ و خم كاوه ده كه با تكان های شدید خودرو همراه است، میرزاكریمی درباره وضعیت تغذیه حیات وحش منطقه می گوید: حیات وحش برای تغذیه خود دچار مشكل نمی شوند و منطقه نیاز تغذیه ای آن ها را برآورده می كند. تنها در بعضی شرایط فصل زمستان كه هوا بیش از حد سرد شود و برف ببارد علوفه دستی در كاوه ده پخش می گردد.
فرمانده پاسگاه انزها معتقد است: در كار محیط بانی بیش از هر چیز دیگر، تجربه مهم است. محیط بان باید دوربین كشی بلد باشد و منطقه را به خوبی بشناسد تا هنگام روبه رویی با متخلف بداند از كدام مسیر باید سد راه او شود. چشم یك محیط بان هم دوربینش است ازاین رو هیچ چیز به اندازه تجربه و تخصص نمی تواند به محیط بان كمك نماید.
در همین لحظه گله ای از قوچ و مش ها را می بینم و پیاده می شویم تا از آن ها عكس بگیریم. محیط بان آغاز به شمارش آن ها می كند تا تعداد قوچ و میش ها را به ما بگویید. فاصله زیادی از ما ندارند ولی خب با چشم غیرمسلح هم نمی توان آن ها را دقیق شمرد. محیط بان بعد از مدتی رو به ما می كند و می گوید ۱۷۹ قوچ و میش هستند كه كنار روستا استراحت می كنند. این نشان از امنیت منطقه دارد.
میرزاكریمی از مشكلات معیشتی محیط بانان می گوید: ۲۴۰ هزار تومان اضافه حقوق، نتیجه ۳۰۰۰ امتیاز سختی كار بود. محیط بانان جان بر كف و به دور از خانواده روزهای زیادی را به دفاع و مراقبت از حیات وحش كشور می گذرانند. با این حال مشكلات حداقل باید كاری كرد كه از نظر معیشتی دغدغه ای نداشته باشند. تنخواه پاسگاه محیط بانی هم باید افزایش پیدا كند زیرا تجهیزات پاسگاه ها قدیمی است و نیاز به تعمیرات مداوم دارد البته دست سازمان حفاظت محیط زیست هم بسته است و بودجه سازمان اجازه خیلی كارها را نمی دهد. این منطقه امانتی است كه دست من سپرده شده است و باید با وجود امكانات كم هر طور كه هست از آن نگهداری كنم.
محیط بان كیا كه ۱۳ سال سابقه كار دارد و در پاسگاه های خجیر و سرخه حصار محیطبان بوده است، اظهار می كند: مشكل اصلی ما كمبود نیرو و تجهیزات است كه اگر به آن ها رسیدگی شود، وضعیت حیات وحش بهتر و سرمایه های طبیعی حفظ خواهد شد. سازمان حفاظت از محیط زیست باید از منطقه شكار ممنوع كاوه ده حمایت كند. ما تابحال چندین بار نقشه منطقه، مستثنیات داخل آن و آمار حیات وحش را برای سازمان فرستاده ایم ولی شورای عالی محیط زیست هنوز ارتقای منطقه را تایید نكرده است.
گشت های آخر خود در را منطقه شكار ممنوع كاوه ده می زنیم. حیات وحش در منطقه آرام در حال حركت و گذراندن روز خود هستند. گربه پلاس و پلنگ از گونه های دیگر منطقه هستند كه با عنایت به تعداد كمتر مشاهده آن ها نسبت به قوچ و میش سخت تر است البته پلنگ قدرت استتار بیشتری نسبت به سایر حیوانات دارد. فرمانده پاسگاه فیلمی كه از پلنگ در منطقه و از فاصله كم گرفته بود را نشانمان می دهد و می گوید: پلنگ به قدری نجیب است كه تا وقتی آزاری به آن نرسانی، حمله نمی نماید.
در مسیر بازگشت از منطقه به سمت پاسگاه با یكی از محلی ها گفت و گو می كنم و او می گوید: ما خودمان محیط بان های افتخاری هستیم و هر روز با حیات وحش زندگی می كنیم. تا وقتی ما اینجا حضور داریم كسی جرات نمی كند كه به حیات وحش تیراندازی كند. خدارو شكر چند سال است كه با تلاش محیط بانان جمعیت حیات وحش منطقه زیاد شده است. بعد از اینكه این ها را می گوید اصرار می كند كه به منزلش برویم تا از ما پذیرایی كند.
فرمانده پاسگاه كه ۱۶ سال است با منطقه شكار ممنوع كاوه ده اجین شده است، به ما می گوید: اگر تجهیزاتی مثل خودروی خوب و چند دستگاه موتورسیكلت و نیرو در اختیار من قرار دهند تضمین می كنم كه در پنج سال آینده جمعیت حیات وحش این منطقه را دو برابر كنم.
میرزاكریمی ادامه می دهد: با افزایش جرایم تخلفات، آمار شكار هم كاهش یافته است. هم اكنون مجازات شكار پلنگ ۸۰ میلیون تومان و یوز ۱۰۰ میلیون تومان است. در منطقه شكار ممنوع كاوه ده خوشبختانه تابحال شكار پلنگ نداشتیم ولی تلف شدن پلنگ به علت تصادف داشتیم. حق الكشف های محیط بان هم طول می كشد تا به دستشان برسد.
میرزاكریمی بهترین خاطره خود از حضور در منطقه شكار ممنوع كاوه ده را مشاهده پنج قلاده پلنگ در سال ۸۳ می داند و اظهار می كند: خاطرات خوب من در این منطقه همگی مربوط به حیات وحش است، همینطور یك بار ۱۲ گراز در كانال آب گیر افتاده بودند كه بعد از تلاش های بسیار توانستیم بیشتر آن ها را نجات دادیم.
به پاسگاه بازمی گردیم. میرزا كریمی باز هم در انتها صحبت هایش تاكید می كند كه در گزارش مطالبه خود از سازمان حفاظت محیط زیست كه ارتقای منطقه شكار ممنوع كاوه ده به یكی از مناطق چهارگانه حفاظت شده است را بیاوریم تا شاید كمكی برای منطقه و حیات وحش آن باشد. عصر از پاسگاه محیط بانی انزها به سمت تهران حركت می كنیم. حالا رفت و آمد حیات وحش كاوه ده هم كمتر شده و آسمان منطقه رو به تاریكی است. كاوه ده انتظار روزی را می كشد كه محیط بانانش با دستی بازتر به حفاظت و حراست از این منطقه بكر در استان تهران بپردازند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب