به مناسبت روز جهانی حفاظت از لایه ازن؛
ازن دو روی سکه مرگ و زندگی
خرید و فروش حیوان خانگی: لایه ازن با جذب پرتوهای فرابنفش سبب ادامه حیات است اما در عین حال می تواند موجب نابودی حیات انسان نیز باشد. بدین جهت روز جهانی صیانت از لایه ازن دارای اهمیت بسیاری است.
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، ۱۶ سپتامبر مصادف با ۲۵ شهریورماه روز جهانی صیانت از لایه ازن است. این لایه به اندازه اکسیژنی که تنفس می نماییم، مهمست چونکه مولکول های ازن که خود تشکیل یافته از سه اتم اکسیژن و در ارتفاع ۱۸ تا ۵۰ کیلومتری از سطح زمین در لایه استراتوسفر پراکنده هستند می توانند اشعه فرابنفش خورشید را جذب کنند و مانع از رسیدن بیش از اندازه آن به سطح زمین، اقیانوس ها، جنگلها شوند. این لایه با جذب پرتو فرابنفش خورشید سبب ادامه زندگی روی کره زمین می شود و حفظ آن نیازمند توجه و اقدامات جهانی و نابودی آن به منزله نابودی حیات انسان ها است.
بیشتر بخوانید: لایه ازن به اندازه اکسیژن برای انسان اهمیت دارد
این در حالیست که تخریب لایه ازن اثرات بسیاری بر حیات و ممات انسان و محیط زیست می گذارد. ابراهیم حاجی زاده - مدیر طرح ملی صیانت از لایه ازن سازمان حفاظت محیط زیست - در خصوص اثرات و نتایج تخریب لایه ازن اظهار می کند: در ارتفاع ۱۵- ۵۰ کیلومتری بالای سطح زمین، لایه ای به نام استراتوسفر وجود دارد که حجم زیادی از مولکول های سه اتمی اکسیژن به نام ازن در آن تجمع کرده اند. مولکول های ازن گرچه ناپایدار هستند ولی توانایی جذب پرتو مرگبار فرابنفش خورشید موسوم به UV-B را دارند. این لایه که به ازن معروف است، از موجودات کره زمین در مقابل این اشعه خطرناک همانند یک سپر محافظت می کند.
ازن در حالت عادی و در سطح زمین گازی بسیار سمی است که تماس با آن موجب سوزش و التهاب دردناک دستگاه تنفسی می شود اما در جو فوقانی، لایه ای محافظ را تشکیل می دهد که تخریب آن سبب می شود تا پرتو فرابنفش خطرناک خورشید صدمات جبران ناپذیری به موجودات روی کره زمین وارد آورد. ازجمله این صدمات می توان به لطمه دیدگی عدسی چشم (آب مروارید) و کوری، آفتاب سوختگی و در نهایت سرطان پوست، تضعیف سیستم دفاعی بدن، پیری زودرس، اختلال در مکانیزم فتوسنتز گیاهان و کاهش محصولات کشاورزی، کاهش رشد و نابودی فیتو پلانکتون های موجود در آب دریاها - که منبع اصلی غذایی موجودات بزرگ تر به شمار می روند - و کمک به افزایش پدیده زمین گرمایی اشاره نمود.
وضعیت تغییرات لایه ازن در ایران
حاجی زاده درباره ی وضعیت تغییرات لایه ازن در ایران نیز اظهار می کند: ایران از کشورهایی است که در عرض های متوسط نیمکره شمالی قرار دارد. میانگین ازن روی سرزمین ایران حدود ۲۸۶ دابسون با حداکثر و حداقل ۳۱۰ و ۲۶۶ به ترتیب در ماه های مارس و اکتبر در نوسان است که در دهه های گذشته کاهش شایان توجهی نداشته و همین ناهنجاری بسیار ضعیف با سرعت ۰.۰۹ دابسون رو به افزایش است.
آلودگی های غالب هوا که سلامت و حیات موجودات زنده را تحت تاثیر قرار می دهد بوسیله اندازه گیری ها توسط شش شاخص شامل ذرات کمتر از ۱۰ و ۲.۵ میکرونی، ازن، منواکسیدکربن، دی اکسیدنیتروژن و دی اکسیدسولفور صورت می پذیرد که بیشتر جهت بررسی کیفیت هوای شهری مورد استفاده قرار می گیرند. این آلاینده ها بصورت مستقیم در تخریب مولکول ازن در لایه استراتوسفر دخالت ندارند و برای اندازه گیری تخریب ازن فاکتورهای آلودگی نظیر میزان اتم کلر و برم موجود در جو خصوصاً در لایه استراتوسفر ملاک قرار می گیرد البته تعدادی از آلاینده ها می توانند در تولید آلاینده ثانویه مثل ازن تروپوسفری اثرگذار باشند که این ارتباطی با لایه ازن در استراتوسفر ندارد.
مواد مخرب لایه ازن و کالاهای حاوی آن هم اکنون در پنج ضمیمه طبقه بندی شده است که این مواد شامل سی اف سی ها، هالون ها، سایر سی اف سی ها، تتراکلرید کربن، متیل کلرو فرم، متیل بروماید، هیدرو کلرو فلورو کربن ها، هیدرو برومو فلورو کربن ها و برومو کلرومتان است. کالاهای مبتنی بر این مواد نیز شامل سیستم تهویه مطبوع متحرک، یخچال و فریزر، کمپرسورهای برودتی، اسپری ها، کپسول های آتشنشانی، بردها و پنل های عایق کاری و پیش پلیمرها می شود.
اقدامات ملی برای حذف مصرف مواد مخرب لایه ازن
حاجی زاده درباب اقدامات ملی در حوزه حذف مصرف مواد مخرب لایه ازن تحت پروتکل مونترال در کشور نیز می گوید: دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ کنوانسیون وین و پروتکل مونترال را به تصویب مجلس شورای اسلامی رساند سپس اصلاحیه لندن و کپنهاگ را درسال ۱۳۷۵ و اصلاحیه مونترال را در سال ۱۳۸۶ و اصلاحیه پکن را در سال ۱۳۹۰ تصویب کرد. تا حالا مطابق با برنامه زمانبندی حذف مواد مخرب لایه ازن تحت کنترل پروتکل مونترال سی اف سی ها، متیل کلروفرم و تتراکلرید کربن و متیل بروماید در بخش مصارف آفات غیرقرنطینه ای حذف گردیده است و حذف هیدرو کلرو فلوروکربن ها نیز مطابق با برنامه زمانبندی درحال کاهش تدریجی و حذف مصرف است.
مدیر دفتر طرح ملی حفاظت لایه ازن، کارهای این دفتر را در قالب اقداماتی چون حذف فیزیکی و تغیر خط تولید و تجهیز واحدهای مصرف کننده به تجهیزات سازگار با لایه ازن، کارهای آموزشی و تنویر افکار عمومی، اعمال قوانین و مقررات کنترلی و کارهای در رابطه با پایش و نظارت عنوان می کند.
به گفته حاجی زاده تا حالا دستاوردهای حاصل از اجرای طرح ها و پروژه های مصوب تحت پروتکل مونترال شامل تجهیز و تغییر خط تولید ۱۳۷۸ واحد تولیدی و خدماتی و حذف حدود ۹۸۰۰ تن از مواد مخرب لایه ازن مشتمل بر کلرو فلورو کربن ها، تتراکلرید کربن، متیل کلروفرم، هالون ها، متیل بروماید و هیدرو کلرو فلورو کربن ها بوده است.
بیشتر بخوانید: حذف ۹۸۰۰ تن از مواد مخرب لایه ازن در کشور
طرح ملی صیانت از لایه ازن
حاجی زاده درباره ی هدف طرح ملی صیانت از لایه ازن می گوید: در حوزه صیانت از لایه ازن بیشتر هدف انتقال تکنولوژی است و برمبنای تعهد مجلس به سازمان های بین المللی باید کاهش انتشار گازهای مضر برای لایه ازن را داشته باشیم. در این راه صنایع، بخش های خدماتی و کشاورزی را پایش می نماییم و نسبت به ارتقای فناوری آنها پیش می رویم. اعتبار این بخش از آژانس های بین المللی تامین می شود و برای یک دوره چهار ساله ۱۱ میلیون دلار اعتبار از سازمان های بین المللی دریافت کردیم. امسال ۵۴۱ هزار دلار گرفتیم که ۳ میلیون دلار آن برای تامین تجهیزات ۳۲ واحد بوده است. بر این اساس تا آخر سال میلادی ۲۰۲۲ باید ۲۴۷ تن گاز مخرب لایه اُزن را به ۹۵ تُن برسانیم. تغییر خط تولید کار ساده ای نیست چون هم تعداد زیادی درحال کار کردن در آن بخش هستند و از طرف دیگر نیاز به اعتبار دارد اما تلاش می نماییم تا آخر سال ۲۰۲۴ این کار را در صنایع آلاینده انجام دهیم.
به گفته او برای هماهنگی با سازمان های بین المللی در رابطه با این امر همین طور اعتبارات در داخل کمیته ای متشکل از وزارتخانه های امور خارجه، صنعت، گمرک، صنوف صنعتی و سایر دستگاه های مرتبط تشکیل شده است و سازمان های بین المللی که اعتبار می دهند هم بطور مرتب وضعیت فعالیت ما را رصد می کنند البته شرایط بسیار خوبی داریم و با وجود این که با مشکلاتی مانند تحریم مواجه هستیم اما جزو کشورهای پیشرو در کاهش انتشار گازهای مخرب لایه ازن محسوب می شویم. به عنوان نمونه اگر تعهد ما در سال ۲۰۲۲ کاهش ۳۵ درصدی این گازها بود اما به کاهش ۶۷ درصدی دست پیدا کردیم و این مساله مورد توجه سازمان های بین المللی قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید: ایران پیشرو در کاهش انتشار گازهای مضر برای لایه ازن
بیشتر بخوانید: روز جهانی لایه ازن؛ اهمیت حفظ لایه ای که ترمیم آن ۵۰ سال زمان می برد
حاجی زاده با اشاره به نامگذاری روز جهانی صیانت از لایه ازن (۱۶ سپتامبر) امسال با عنوان " همکاری جهانی برای صیانت از زندگی روی زمین" از جانب برنامه محیط زیست سازمان ملل می گوید: کشور جمهوری اسلامی ایران جزو کشورهای پیشرو در حوزه بسط همکاریهای منطقه ای با کشورهای همسایه جهت ظرفیت سازی در امتداد استفاده از توانمندی های منطقه ای و بومی برای مدیریت حذف مواد مخرب لایه ازن و کنترل تجارت مواد و کالاهای حاوی مواد مخرب لایه ازن است.
وی با اعلان اینکه حذف تدریجی مواد مخرب لایه ازن در راستای جایگزینی و انتقال فناوری و بومی سازی آن از اهداف دیگر پروتکل مونترال در کشور است، تاکید می کند: در بعضی موارد انتقال فناوری با دشواری های زیادی روبرو بوده است به ویژه در وضعیت تحریم های ظالمانه ای که بر صنایع ما اعمال شده است. باوجود این مشکل، توانسته ایم فناوری های مناسب را جایگزین نماییم که در آینده نیز می توان با ادامه این روند از واردات مواد اولیه این صنایع جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید: کاهش ۶۷ درصدی مواد مخرب لایه ازن در ایران
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، باتوجه به نقش حفاظتی مهم لایه ازن لازم است که جهانیان در کنار هم به حذف مواد مخرب این لایه بپردازند چون لطمه پذیری آن می تواند همه را تحت تاثیر قرار دهد؛ چه انسان، چه گیاه و چه حیوان.
منبع: petfind.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب