در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین (پوشش محافظتی اطراف رشته های عصبی) در مغز و نخاع حمله کرده و آنرا از بین می برد. این امر منجر به اختلال در انتقال پیام های عصبی و بروز علایم مختلف عصبی می شود.
ام اس در حیوانات خانگی
بیماری ام اس به گونه ای که در انسان ها وجود دارد، در حیوانات خانگی مانند سگ و گربه رایج نیست. در عین حال، حیوانات نیز امکان دارد به بیماریهای عصبی دیگری مبتلا شوند که علائمی مشابه ام اس در انسان ایجاد می کنند. این بیماری ها اغلب به سبب التهاب یا تخریب غلاف میلین در سیستم عصبی مرکزی حیوان ایجاد می شوند و می توانند خودایمنی، عفونی یا ژنتیکی باشند.
بیماریهای مشابه ام اس در سگ ها:
مننژوانسفالیت با منشأ ناشناخته (MUO): این بیماری یک اختلال التهابی خودایمنی است که مغز و نخاع سگ را درگیر می کند و علائمی شبیه به ام اس، مانند بی تعادلی، ضعف و فلجی، بوجود می آورد.
پلی رادیکولونوریت ایدیوپاتیک سگ سانان (فلج کوون هاوند): این بیماری اعصاب محیطی را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند منجر به ضعف و فلجی پیشرونده شود.
بیماریهای عفونی: برخی عفونت ها مانند ویروس دیستمپر (canine distemper virus) می توانند موجب لطمه به سیستم عصبی مرکزی و بروز علایم عصبی شبیه به ام اس شوند.
بیماریهای مشابه ام اس در گربه ها:
بیماریهای عفونی: برخی ویروس ها مانند ویروس پریتونیت عفونی گربه (Feline Infectious Peritonitis - FIP) می توانند در موارد نادر علایم عصبی ایجاد کنند.
بیماریهای التهابی سیستم عصبی: گربه ها نیز امکان دارد به بیماریهای التهابی خودایمنی مغز و نخاع مبتلا شوند که علایم عصبی مختلفی همچون بی تعادلی و فلجی را بهمراه دارد.
علایم عصبی در حیوانات خانگی:
اگر حیوان خانگی شما علایم زیر را نشان می دهد، حتما با یک دامپزشک مشورت کنید تا علت دقیق مشکل مشخص شود:
-
ضعف در یک یا چند اندام (معمولاً اندام های عقبی)
-
مشکل در راه رفتن و بی تعادلی
-
عدم هماهنگی در حرکات بدن (آتاکسی)
-
لرزش یا اسپاسم عضلانی
-
تغییرات رفتاری (مانند گیجی یا بی قراری)
-
تشنج
مدلهای حیوانی برای مطالعه ام اس
نکته مهم دیگری که در مورد ارتباط ام اس و حیوانات وجود دارد، استفاده از مدلهای حیوانی برای مطالعه این بیماری است. از آنجاییکه ام اس یک بیماری پیچیده انسانی است، پژوهشگران از حیواناتی مانند موش و سگ جهت بررسی مکانیسم های بیماری زایی و آزمایش درمان های جدید استفاده می نمایند. بعنوان مثال، در تعدادی مطالعات، با تشکیل عمدی التهاب در سیستم عصبی سگ ها، مدلی شبیه به ام اس انسانی بوجود آمده و درمان های سلول های بنیادی روی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیقات به پیشرفت درک ما از این بیماری و یافتن درمان های جدید کمک می نماید.
سرانجام، در حالیکه ام اس به معنای واقعی کلمه در حیوانات خانگی تشخیص داده نمی گردد، حیوانات امکان دارد به بیماریهای عصبی با علایم مشابه مبتلا شوند. تشخیص و درمان صحیح این مشکلات تنها توسط دامپزشک امکانپذیر است.
علت بروز بیماری ام اس چیست؟
ام اس یک بیماری خود ایمنی و مزمن است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بخش های عصبی مغز و نخاع حمله می کند. این لطمه به سیستم عصبی مرکزی موجب بروز علایم مختلف می شود. علت دقیق بروز این بیماری هنوز بطورکامل معین نمی باشد، اما تحقیقات نشان میدهد که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در مستعد شدن افراد برای ابتلاء به ام اس دارند. بیماری ام اس معمولا در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می کند و بیشتر خانم ها را تحت تأثیر قرار می دهد. ام اس یکی از شایع ترین دلایل ناتوانی در بین جوانان است که زندگی روزمره آنها را مختل می کند.
علائم ام اس چیست؟
نشانه های ام اس در انسان بسیار متنوع است، اما شایع ترین علایم شامل اختلالات بینایی مانند تاری دید یک طرفه همراه با درد، مشکلات حسی در اندام ها بخصوص اندام تحتانی، ضعف عضلانی و اختلال در راه رفتن می باشد. این علایم معمولا بیشتر از ۲۴ ساعت باقی می مانند و در صورت عدم تشخیص و درمان بموقع، می توانند منجر به ناتوانی های شدید و از دست دادن توانایی حرکتی شوند.
عوارض ناشی از عدم درمان ام اس چیست؟
اگر ام اس درمان نشود یا دیر تشخیص داده شود، لطمه های عصبی پیشرفته می شود و می تواند منجر به مشکلات جدی مانند از دست دادن کامل توانایی حرکت و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. این بیماری می تواند کارهای روزمره بیمار را بشدت محدود کند.
درمان ام اس چه طور است؟
خوشبختانه در دهه های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در درمان ام اس حاصل شده است. داروهای متنوعی برای کنترل بیماری توسعه یافته اند که می توانند از حملات بیماری جلوگیری کرده و پیشرفت لطمه عصبی را کاهش دهند. این درمان ها شامل داروهای ضعیف تر تا داروهای قوی تر است که بسته به وضعیت بیمار تجویز می شود. در ایران هم تعداد قابل توجهی از این داروها در دسترس بیماران قرار دارد و به طور گسترده استفاده می شود. تشخیص سریع و آغاز به موقع درمان ام اس نقش حیاتی در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. بنابراین، آگاهی از علایم و رفتن به موقع به پزشک متخصص جهت بررسی های لازم ضرورت دارد.