مرگ خاموش خاك زیر سایه بحران آب و هوا
خرید و فروش حیوان خانگی: اهمیت خاك بعنوان سرمایه ملی اگر بیشتر از آب و هوا نباشد كمتر از آنها نیست و در سالیان اخیر این سرمایه باز پنهان از چشم همه به سرنوشت بحرانی آب و هوا در كشور گرفتار شده است.
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی به نقل از ایرنا، خاك با برخورداری از انواع مواد معدنی و آلی بعنوان بستر اصلی تامین امنیت غذایی ساكنان روی زمین در سایه بی توجهی ساكنان این كره خاكی رو به نابودی می رود و جبران این بحران و بازگرداندن آن به حالت و وضعیت اولیه به سالیان سال زمان نیاز دارد.
خاك بعنوان بستر زندگی در كنار آب، نقش اساسی در استقرار و رشد جوامع بشری، جانداران، گیاهان و همه آفریدها دارد و با وجود قرار گرفتن در پایین ترین سطح هرم زنجیره غذایی اهمیت اساسی در روند این زنجیره دارد؛ با این وجود كمتر مورد توجه ساكنان روی زمین قرار گرفته است.
بر اساس بیانیه دبیركل فائو (سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد)، تامین غذا، پایه و اساس پوشش گیاهی برای كشت و مدیریت برای خوراك، فیبر، سوخت و محصولات دارویی، حافظ تنوع زیستی زمین، نگهدارنده یك چهارم از كل تنوع زیستی جهان، نقش كلیدی در تغییرات آب و هوایی و در چرخه كربن، ذخیره كننده و بهبود دهنده منابع آبی در مقابل سیل و خشكسالی از نقش های خاك در محیط است.
بر این اساس با عنایت به غیرقابل تجدید بودن و نقش های گوناگون و حیاتی خاك در طبیعت، حفظ آن برای آینده پایدار و امنیت غذایی ضروری می باشد.
كارشناسان معتقدند كه احیای یك سانتی متر خاك در شرایط مناسب به 100 سال و در شرایط كنونی با عنایت به ادامه آلودگی ها و فرسایش خاك به بیشتر از 500 سال زمان نیاز دارد در حالیكه احیای منابع آبی نیازمند حدود ۱۰ تا ۱۵ سال زمان است.
بر پایه همین گزارش، هزینه رفع آلودگی هر مترمكعب خاك به روش های مختلف حدود 50 تا پنج هزار دلار و فرآیند آن بسیار طولانی است.
بنا بر اعلام كارشناسان جهاد كشاورزی، از گستره حدود 4.5 میلیون هكتاری آذربایجان شرقی، این استان یك میلیون و 200 هزار هكتار سطح زیر كشت دارد كه 67 درصد آن دیم و بقیه آبی است.
عضو هیات علمی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی با اشاره به اینكه خاك پلی بین دنیای زنده و غیر زنده است، می گوید: ایران دارای حدود 165 میلیون هكتار گستره وده كه از این میزان 89.1 میلیون هكتار بدون خاك و 75.9 میلیون هكتار دارای خاك است.
احمد بایبوردی می افزاید: 57.5 میلیون هكتار از مساحت كشور خارج از چرخه كشاورزی و تنها 18.5 میلیون هكتار در چرخه كشت است.
وی اظهار می كند كه تخریب خاك سبب كاهش و از بین رفتن توان تولید خاك و تهدید امنیت غذایی، تخریب و نابودی مناظر بدیع و چشم انداز طبیعی میگردد.
عضو هیات علمی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی یادآوری می كند: تخمین زده میگردد سالانه حدود 2.5 میلیارد تن از خاك های حاصلخیز كشور دستخوش فرسایش شده و علاوه بر از بین بردن خاك های قابل استفاده برای تولید، سبب پر شدن مخازن سدها میگردد.
بایبوردی با تاكید بر شناسایی، مدیریت و تعیین میزان تخریب و آلودگی عوامل تهدید كننده منابع خاك كشور، ادامه می دهد: فرسایش خاك، مصرف بی رویه نهاده های كشاورزی و هدایت فاضلاب ها به اراضی كشاورزی از عوامل از بین رفتن مرغوبیت و آلودگی خاك است.
وی می گوید: باید با فرهنگ سازی از راه رسانه های جمعی حفظ خاك را به مطالبه عمومی در جامعه تبدیل كرد.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی باز با تاكید بر فرهنگ سازی برای حفظ و حراست از خاك و اینكه صیانت از آن باید به مطالبه عمومی در جامعه تبدیل گردد، می گوید: اهمیت خاك بعنوان بستر لازم برای تامین امنیت غذایی مردم كمتر از آب نبوده و باید در مردم، نهادهای دولتی و غیر دولتی، سازمان های مردم نهاد و كشاورزان برای حفاظت از آن حساسیت احداث كرد.
اكبر فتحی با اشاره به اینكه در اثر بدمصرفی مرغوبیت خاك از بین می رود، می افزاید: برای تشكیل یك سانتی متر خاك حاصلخیز در شرایط مناسب به حداقل 100 سال و در شرایط كنونی به 500 سال زمان نیاز است.
وی استفاده از كودهای شیمیایی را از عوامل آلودگی خاك می داند و اظهار می كند: اصلاح الگوی كشت از راهكارهای لازم برای حفظ و حراست از خاك است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به اینكه حدود 50 درصد از اراضی كشاورزی حوزه دریاچه ارومیه در خطر تبدیل به بیابان است، یادآوری می كند: سطح زیركشت موجود استان حدود یك میلیون و 200 هكتار است كه حدود 600 هكتار آن در حوزه دریاچه ارومیه قرار دارد.
فتحی، فرسایش خاك، گسترش ساخت و سازهای غیرمجاز در زمین های كشاورزی و استفاده از آب های نامتعارف را از دیگر عوامل آلودگی و از بین رفتن مرغوبیت و حاصلخیزی خاك اعلام می كند.
وی ادامه می دهد: برای حفظ خاك باید از ورود آب های نامتعارف به مزارع كشاورزی و ساخت و سازهای غیرمجاز در زمین های كشاورزی جلوگیری كرد.
استاد گروه خاك شناسی دانشكده كشاورزی دانشگاه تبریز باز با اشاره به اینكه مشكل خاك مهمتر از آب است، می گوید: تداوم روند تبدیل خاك های مرغوب به شور، بهره برداری نادرست از منابع خاك، آبیاری اراضی با استفاده از آب های ناسالم، ساخت و ساز در اراضی كشاورزی، استفاده بیش از اندازه از سموم و نهاده های شیمیایی و فرسایش خاك از عوامل احداث بحران خاك است.
علی اصغر جعفرزاده، با اشاره به اینكه در صورت حفاظت و صیانت نكردن از خاك، مدیریت آب باز بی نتیجه می ماند، می افزاید: آذربایجان شرقی در كنار فرسایش خاك به سبب قرار گرفتن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با شوری خاك باز مواجه می باشد.
دانشیار گروه بیوسیستم دانشكده كشاورزی، آب و خاك دانشگاه تبریز باز می گوید: آب و خاك 2 منبع مهم در زندگی مخلوقات جهان و حوزه كشاورزی بوده و در زمان كنونی هر 2 در وضعیت بحرانی قرار گرفته اند.
حسین نوید، می افزاید: استفاده بی رویه از سموم شیمیایی و نهاده های كشاورزی و منابع آب و خاك، آلودگی خاك ناشی از دفن ضایعات شهری و صنعتی، شوری خاك، شخم های نامناسب زراعی و نامناسب بودن سیستم های آبیاری از عوامل عمده تخریب خاك به حساب می آید.
وی اظهار می كند: استفاده از روش های مدیریتی جدید در سامانه های كشاورزی و تكنولوژی های جدید به منظور مدیریت بهینه نهاده های كشاورزی و افزایش آگاهی های عمومی از راه رسانه های گروهی همچون راهكارها برای حفظ و صیانت از خاك است.
پنجم دسامبر، روز جهانی خاك و 7 تا 14 آذر در ایران بعنوان هفته خاك نام گذاری شده است.
گزارش از: پرویز بابائی
8023/3071
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب